"Het implementeren van hulpconcepten hoeft niet altijd meerdere jaren te duren."
Het klimaat verandert, de zomers worden heter. Vooral in steden kan de hitte ondraaglijk en zelfs gevaarlijk worden. Veel gemeenten gaan dit tegen met concepten voor klimaatadaptatie. Het rapport „Heat in Cities“ dat in 2018 door het Zwitserse federale milieuagentschap werd gepubliceerd, presenteert tal van maatregelen en is bedoeld om steden en gemeenten van de nodige expertise te voorzien. Een spannend en zeer relevant document. Voor ons aprilnummer 2019 over het onderwerp „Duurzame wijken“ sprak onze G+L-auteur Desirée Balthasar met co-auteur Martin Berchtold en vroeg hem naar de bijzonderheden van het rapport. We hebben het interview hier nog eens samengevat. Aan het einde van de tekst kunt u de studie downloaden.
Mijnheer Berchtold, er zijn talloze studies over het onderwerp klimaatadaptatie. Wat onderscheidt uw rapport van de andere?
Ja, deze studies bestaan inderdaad, maar niet veel expliciet voor stedelijke planning. Bovendien is ons rapport gericht op alle Zwitserse steden, gemeenten en overheden – ongeacht hun grootte. Ons rapport biedt oriëntatie- en instaphulpmiddelen op alle relevante niveaus: van klimaatanalyse en strategie tot concrete maatregelen en de uitvoering ervan.
Welke ideeën worden in het rapport gepresenteerd die verder gaan dan de standaardoplossingen?
Sommige ideeën zijn artistiek geïnspireerd, andere komen uit onderzoek. Zo is er bijvoorbeeld de „stadsboom“ op het treinstation van Zürich. Daar is mos verticaal verwerkt in zitmeubilair. Of de hangende, kleurrijke paraplu’s in de Poolse stad Bad Polzin als creatieve zonwering. Een ander voorbeeld is het volledig gespiegelde dak van L’Ombrière in Marseille, geïnstalleerd boven een plein dat functioneel en historisch ongeschikt is voor groen. In veel Zuid-Europese stadscentra wordt waterverneveling gebruikt om de huid te koelen met een lichte nevellaag.
Waarom mislukt de implementatie?
Steden zijn complexe systemen. Aanpassingen aan de stedelijke structuur of openbare ruimte gaan gepaard met diverse en intensieve ontwikkelings- en coördinatieprocessen en kosten tijd. Bovendien vormen de eigenaars van grond en gebouwen, d.w.z. particulieren, bedrijven of de publieke sector, belangrijke scharnierpunten. Zij moeten bereid zijn om klimaatgerelateerde verbouwingen uit te voeren. Dit vereist in de eerste plaats bewustwording.
De studie roept mensen op om meteen aan de slag te gaan, zonder er lang over na te denken. Kan dat werken?
Mijn advies is om een systemische en stadsbrede aanpak te kiezen voor de specifieke stad of gemeente. Toch kun je meteen aan de slag met eenvoudige projecten op plaatsen waar de warmtelast hoog is. Een goede strategie zou zijn om „mee te liften“ op aanstaande verbouwingsmaatregelen. Het ontwerpen en implementeren van reliëfconcepten hoeft niet altijd jaren te duren.