Volkstheater München: Gordijn omhoog

Het lijkt wel alsof er elke week een nieuwe culturele locatie wordt geopend in München. Dit is deels te danken aan de Schwere Reiter voor dans, theater en muziek, de Isarphilharmonie en vooral het Volkstheater München. Terwijl de eerste twee locaties tijdelijk zijn, heeft het Volkstheater eindelijk zijn tijdelijke onderkomen kunnen verlaten en zijn intrek genomen in het modernste theatergebouw van Duitsland. LRO Lederer Ragnarsdóttir Oei is verantwoordelijk voor de architectuur. Lees hier meer over de nieuwe architecturale protagonist van de wijk Schlachthof.

Het Münchner Volkstheater werd opgericht in 1983 en nam tijdelijk zijn intrek in een multifunctionele zaal uit de jaren 1950 in het Haus des Sports in Maxvorstadt. Nu, in juni 2021, valt het doek definitief over de Brienner Straße. Vanaf 15 oktober speelt het Volkstheater, het team onder leiding van artistiek leider Christian Stückl, in het Schlachthofviertel. Om precies te zijn op het oude veeterrein, recht tegenover het slachthuis.

De architecten van LRO Lederer Ragnarsdóttir Oei in Stuttgart hebben de Europese aanbesteding van de stad München voor het nieuwe Volkstheater gewonnen. Als hoofdaannemer verplichtte bouwbedrijf Georg Reisch zich er contractueel toe om het nieuwe gebouw turnkey op te leveren aan het Volkstheater München op het afgesproken tijdstip en tegen de afgesproken vaste prijs – ongeveer 131 miljoen euro.

Het Volkstheater München vormt het middelpunt op een oppervlakte van bijna 18.000 vierkante meter. In het noorden integreert het een bestaand monumentaal gebouw als een vleugel. Het Volkstheater München weerspiegelt de geschiedenis van de locatie. In het westen grenst het ensemble vrijwel direct aan de dichtbebouwde wijk. Daarnaast wordt ten oosten en zuiden van het Volkstheater München op het ongeveer 50 hectare grote terrein van de oude veemarkt een nieuwe wijk gebouwd met 600 woongebouwen, infrastructurele voorzieningen en concepten voor onderwijs en cultuur.

De bakstenen gevel van het nieuwe Volkstheater past op natuurlijke wijze in de binnenstad van het Schlachthofviertel. De vorm, indeling en verspringende hoogtes van het gebouw zijn het resultaat van zijn functie. De technische installaties van het gebouw zijn teruggeplaatst boven de begane grond en de bovenste verdiepingen. Ze zijn gevat in een witte geplooide vakwerkconstructie. De toneeltoren torent boven het hele gebouw uit. Het omhulsel bestaat uit een semi-transparant membraan – volgens architect Arno Lederer geïnspireerd op een vrouwenkous. In de zon is het reliëf van de onderbouw van de toneeltoren te zien in het spel van schaduwen. Bij een grijze hemel gaat hij er echter in op.

Het geklasseerde oude gebouw sluit het terrein af aan de noordkant. Op de plaats van de voormalige kantoren van de veehandelaar zijn nu de theaterleiding, de artistieke leiding met dramaturgie, kunstenaarswoningen en een kinderdagverblijf gevestigd. De architecten van LRO Lederer Ragnarsdóttir Oei kozen er bewust voor om de constructie en structuur van de voormalige veemarkt zichtbaar te laten aan de binnengevel van het smalle bouwblok. Bezoekers van het theater worden zo geconfronteerd met de geschiedenis van de locatie wanneer ze via de grote boog de binnenplaats betreden. De boog verbindt de oude en nieuwe gebouwen.

De geplaveide binnenplaats is verdeeld in twee delen: Aan de voorkant kom je bij de hoofdingang, die zowel een vestibule als een dakterras is. Het achterste deel van de binnenplaats biedt ruimte voor de buitencatering van het theaterrestaurant. Een jonge boom voegt groen toe aan de stenige omgeving. Armaturen van Herzog & de Meuron overspannen het plein.

De muren in de foyer zijn geel, groen of rood geschilderd. Het donkerblauwe plafond ziet eruit als de hemel bij nacht dankzij spots. De lange betonnen bar is uit één stuk gegoten. De naturelkleurige houten vloer brengt alles in evenwicht. Bezoekers zullen de trap uit het oude theater herkennen: De elliptische vorm en de rechthoekige wandlampen zijn een verwijzing naar de trap in de Brienner Strasse.

Het middelpunt van het Volkstheater is natuurlijk de grote hoofdzaal: net als in het oude Volkstheater München biedt deze plaats aan ongeveer 600 toeschouwers. Als de orkestbak overdekt is, kan hij ook worden gebruikt als klein podium of voor extra zitplaatsen. Het hoofdpodium erachter bevindt zich in de 30 meter hoge toren – het is letterlijk het middelpunt van het theater. Decors kunnen van boven, onder, achter en naar rechts worden verplaatst voor snelle decorwisselingen. Er is ook een draaiend podium met een diameter van 15 meter.

Alle plannen: © LRO Lederer Ragnarsdóttir Oei

Terwijl ruimten zoals make-up, rekwisieten en de kostuumafdeling zich op de eerste verdieping bevinden, bevinden werkplaatsen zoals de timmerwerkplaats en de metaalwerkplaats zich op straatniveau. Hier kunnen volledige toneeldecors worden gebouwd, maar ook verder worden getransporteerd, omdat de kamers en doorgangen dienovereenkomstig hoog zijn. Werkstappen kunnen dus naadloos op elkaar aansluiten. Hierdoor kan het Volkstheater München repeteren met het voltooide decor naast het hoofdpodium.

Naast de grote zaal zijn er ook andere podia in het Volkstheater München. Dankzij een geïntegreerd schuifsysteem voor de stoelen biedt een middenzaal plaats aan ongeveer 200 zittende of 400 staande stoelen. Het podium kan ook variabel in de zaal worden opgesteld. Concave wanden zorgen voor een optimale akoestiek. Een kleine zaal biedt plaats aan ongeveer 100 mensen. De repetitieruimte kan ook worden gebruikt voor optredens en ligt daarom direct naast de foyer.

Je kunt het volledige artikel en meer foto’s van het Volkstheater vinden in het oktobernummer B10, Kulturbauten.

Zoals aan het begin vermeld, zijn er deze nazomer/herfst nog twee andere podia in München geopend. De Schwere Reiter van Mahlknecht Herrle Architekten nodigt je uit in de creatieve wijk van München. En de concertzaal Isarphilharmonie van architecten von Gerkan, Marg and Partners biedt een podium ter vervanging van de „Gasteig“, die nu wordt gerenoveerd.