Goede benaderingen, gebrek aan bewustzijn van relevantie
Het is bijna overal hetzelfde verhaal: steden worden dichter en plekken voor open en groene ruimten verdwijnen. Dit is ook het geval in Zürich. Op het architectuurforum van Zürich spraken deskundigen op het gebied van architectuur, stadsontwikkeling, gezondheid en ecologie over dit onderwerp. Panellid en architect Stefan Kurath doet er hier verslag van.
Daglicht en groen hebben een positief effect op de gezondheid van mensen. Ze gaan depressie en vermoeidheid tegen en zorgen voor een evenwichtig dag- en nachtritme. Volgens daglichtspecialist en neuroloog Katharina Wulff en stadsecoloog Christoph Kueffer zijn de kwaliteit van de open ruimte en contactpunten met flora en fauna belangrijk. Het probleem: onze steden worden steeds dichter en er is steeds minder ruimte voor open en groene ruimten. Dit geldt ook voor Zürich. Het ontwikkelingsplan van de stad voorziet een bevolkingstoename van 25% tot 2040 – van 400.000 nu tot meer dan 500.000 inwoners.
Wat betekenen deze feiten voor de levenskwaliteit en gezondheid van de inwoners van Zürich? Deskundigen op het gebied van architectuur, stedelijke ontwikkeling, gezondheid en ecologie bespraken dit tijdens het Architekturforum Zürich in maart van dit jaar: Anne Schindler, directeur van het Office for Urban Development Zürich, Ines Tijera von Holzen, studentennetwerk Sustainability Week Zwitserland, architectuurjournalist Judit Solt en ikzelf, een architect. We spraken over de mogelijkheden om hoogwaardige open en natuurlijke ruimten in de stad te realiseren.
Het bleek dat er al goede benaderingen en stimuleringsmechanismen zijn in de planningsautoriteiten en hun ontwikkelingsplannen om te reageren op de klimaatcrisis, biodiversiteit in stedelijke ruimten te bevorderen en openbare ruimten te versterken. Investeerders, vastgoedeigenaren en de bevolking zijn zich er echter onvoldoende van bewust hoe noodzakelijk de implementatie ervan is. Individuele belangen, zoals lage onderhoudskosten, lage kosten en een focus op persoonlijke voordelen, staan nog steeds voorop in afwegingsprocessen. De grootste uitdaging in stedelijke ontwikkeling zal daarom zijn om deze barrière te overwinnen. Maatschappelijke dynamiek zoals klimaatstakingen kunnen hier druk op de samenleving uitoefenen.
Aanpassing van regelgeving noodzakelijk
In de tussentijd moeten steden er alles aan doen om hun plannen en wetten aan te passen, zodat de openbare ruimte wordt beschermd, maatregelen ter verbetering van de levenskwaliteit voor mensen, flora en fauna gemakkelijk met terugwerkende kracht kunnen worden geïmplementeerd en de regelgeving is gericht op binnenwaartse ontwikkeling. Dit vraagt dringend om deskundigen die willen en kunnen samenwerken met als doel rijkere en dus duurzame stadslandschappen te ontwikkelen: openbaar toegankelijke en leefbare stedelijke ruimten met een hoge verblijfskwaliteit, veel groen en voldoende frisse lucht. Op deze manier wordt het mogelijk om de inwoners van de stad naar de open ruimten te lokken om licht, lucht en zon te tanken.
Stefan Kurath is een Zwitserse architect en stedenbouwkundige. Hij woont en werkt in Zürich en Graubünden.