Romantiek in het museum

Frankfurt am Main heeft een nieuw museum. Het is het eerste museum ter wereld dat is gewijd aan het tijdperk van de Duitstalige Romantiek. Op basis van de geschiedenis van de bouwplaats heeft Christoph Mäckler een architectuur ontwikkeld die de speciale kenmerken van de locatie respecteert.

Het Museum voor Romantiek is het nieuwe thuis voor talloze schilderijen en unieke originelen. Geïntegreerd in het museum is de zogenaamde Goethe-galerie met schilderijen uit de tijd van Johann Wolfgang von Goethe. Met een breed scala aan tentoonstellingen is het Romantik-Museum ook het eerste museum dat gewijd is aan het hele tijdperk van de Duitstalige Romantiek. Dit is niet het enige wat het tot een bijzonder project maakt. Het nieuwe gebouw maakt ook deel uit van het stadsontwikkelingsproject Goethe-Höfe, dat verschillende gebouwen in het centrum van de oude binnenstad van Frankfurt omvat. Bij de bouw van het nieuwe museum was het echter niet alleen belangrijk om de context te respecteren, maar de lichtgevoelige tentoonstellingen vereisten ook speciale architectuur.

Een wedstrijd voor het herontwerp van de Goethe-Höfeeindigde in de herfst van 2014 met twee tweede plaatsen. Naast Christoph Mäckler kwalificeerden ook Landes & Partner en Staab Architekten zich voor de revisiefase. Het eindresultaat was een combinatie van twee ontwerpen, die door beide auteurs gezamenlijk werden ontwikkeld en gerealiseerd. Mäckler Architekten was verantwoordelijk voor de nieuwbouwdirect naast het oude Goethehuis. Het was gebaseerd op het stedenbouwkundige concept van Landes & Partner, die naast de stedenbouwkundige planning ook verantwoordelijk waren voor de ontwikkeling en renovatie van de woningen. Omdat Christoph Mäckler graag de kleinschaligheid van de buurt wilde oppakken, verdeelde hij de gevel van zijn nieuwe museum in drie delen. Op die manier paste hij zijn ontwerpidee aan het bredere bouwgebied aan dat in het stedenbouwkundige concept was voorzien.

Niet alleen de context van het historische stadscentrum van Frankfurt, maar ook de locatie direct naast het oude Goethehuis suggereerde een gestructureerde opzet voor het Museum voor Romantiek. Een monolithisch blok zou het Goethehuis overschaduwd hebben. Om dit effect te voorkomen, organiseerde Christoph Mäckler de gevel alsof er drie gebouwen naast elkaar stonden. Ze verschillen niet alleen in hoogte, kleurstelling en raamindeling. Elk deel van het gebouw heeft zelfs zijn eigen ingang. Terwijl de grootste ingang naar de foyer van het Museum voor Romantiek leidt, bereiken bezoekers de tijdelijke tentoonstelling via een kleine poort ernaast. Daarnaast bevindt zich de derde ingang, die met name schoolklassen naar het educatief centrum van het museum leidt. Het gele kleurenschema van de drie gevelvlakken en de uitstekende zandstenen elementen zijn ook geïnspireerd op de beroemde buurman, het oude Goethehuis.

De zogenaamde trap naar de hemel leidt van de foyer naar de bovenste verdiepingen. Deze trap, badend in blauw licht en taps toelopend naar boven, is een kunstwerk op zich. Als je aan de voet van deze trap staat, zul je denken dat hij oneindig is. Maar dit is een optische illusie. In werkelijkheid is hij onderaan heel breed en hoog en wordt hij naar boven toe steeds smaller, smaller en smaller. Op dezelfde manier worden de ingangen die vanaf de trap naar de afzonderlijke tentoonstellingsniveaus leiden steeds smaller. Deze illusie, het gevoel in een oneindige ruimte te kijken, is een belangrijk thema van de Romantiek. Chistoph Mäckler speelt hier op in. Tegelijkertijd zorgt hij ervoor dat de lichtgevoelige Romantische originelen worden afgeschermd van daglicht.

De architectuur op de eerste verdieping citeert ook een symbool van de Romantiek: de blauwe bloem. De kleurrijkheid ervan kenmerkt de puntige blauwe erker die boven de hoofdingang uit de gevel steekt. De muurvullende, mozaïekachtige beglazing laat de straat erachter slechts vaag en badend in diepblauw zien. Er komt heel weinig daglicht het museum binnen via deze beglazing. Dit is van groot belang in het hele gebouw. Omdat veel van de tentoongestelde stukken geen daglicht kunnen verdragen, moeten de tentoonstellingszalen donker zijn. Om deze reden plaatste de architect zelfs het trappenhuis met zijn ramen direct achter de gevel, omdat de architect een raamloze buitenmuur koste wat kost wilde vermijden uit respect voor de omringende stedelijke ruimte.