Museum Selma – winnend ontwerp is definitief!

De realisatiewedstrijd voor het toekomstige Selma Museum in Keulen is beslist. De eerste prijs ging naar Atelier Brückner uit Stuttgart. Het museum over de geschiedenis van migratie in Duitsland moet worden gebouwd in de monumentale hal 70 in Keulen-Kalk – een grote industriële ruimte die in 1910 werd gebouwd op het voormalige terrein van de machinefabriek Klöckner-Humboldt-Deutz.

Met hun concept stellen de architecten een terughoudende, gebruiksgerichte transformatie van het bestaande gebouw voor. Het is een ontwerp dat noch symbolisch, noch creatief overdreven is – maar met ruimtelijke openheid, structurele helderheid en functioneel respect voor de oorsprong van de locatie.

Het toekomstige museum zal worden beheerd door DOMiD – het „Documentatiecentrum en Museum over Migratie in Duitsland“. DOMiD verzamelt en archiveert historische getuigenissen van migranten sinds de jaren 1990. De collectie omvat meer dan 150.000 objecten, waaronder foto’s, identiteitsdocumenten, alledaagse voorwerpen en persoonlijke memorabilia. De collectie is uniek in Duitsland en zal in de toekomst permanent toegankelijk worden gemaakt in Keulen-Kalk – aangevuld met tentoonstellingen, evenementen, educatieve activiteiten en participatievormen.

Industriehal 70 dient als structurele fundering. Atelier Brückner heeft geen nieuwe museumachtige constructie voor ogen, maar eerder een selectieve herziening van de bestaande structuur. Het doel is om de industriële dimensie van de ruimte – met zijn kraansystemen, de rij kolommen en de doorlopende dakvorm – als een sfeervolle basis te behouden.

Het ontwerp structureert het gebouw in drie zones: Receptie en foyer in het westen, tentoonstellingsruimte in het midden, onderwijs- en evenementruimten in het oosten. De hoofdingang leidt via een nieuw ontworpen voorplein naar de foyer, van waaruit alle andere functies toegankelijk zijn. Een centrale gang loopt langs de lengteas en verdeelt de hal in dwarsrichting.

Het additieve principe is kenmerkend: in plaats van uitgestrekte inrichtingen zijn modulaire, ingeschoven lichamen gecreëerd die flexibel kunnen worden gebruikt. Ze maken beschutte situaties voor tentoonstellingen mogelijk zonder de open structuur van de hal te verliezen. Scheidingen worden gecreëerd door textiele of mobiele elementen, niet door massieve scheidingswanden. De tentoonstelling volgt geen vaste route – in plaats daarvan biedt de architectuur een lay-out die verschillende interpretaties en bewegingen mogelijk maakt.

De keuze van materialen en oppervlakken blijft trouw aan hun industriële oorsprong: Beton, staal, zichtbaar metselwerk, aangevuld met lichtgekleurde houten oppervlakken en textielelementen. De hal wordt grotendeels natuurlijk verlicht – via bestaande lintramen en nieuw geïntegreerde dakramen. De architecten vertrouwen niet op effectverlichting, maar op een rustige, gelijkmatige verlichting die zowel de tentoonstellingen als de bezoekers ondersteunt.

De permanente tentoonstelling bestaat uit een chronologische presentatie van de Duitse geschiedenis, aangevuld met perspectieven op migratie, en zes conceptkamers. Een cilindervormige ruimte genaamd „Pusteblume“ met een licht- en geluidsinstallatie nodigt bezoekers uit om na te denken over het thema liefde.

Het museum ziet zichzelf als een „derde plaats“ – een ruimte voorbij werk en thuis die niet onderhevig is aan consumptie. Participatie is een centraal uitgangspunt: burgers werden al in de planningsfase betrokken bij de zogenaamde DOMiDLabs. Het museum is bedoeld als een plek voor uitwisseling en ontmoetingen waar onderhandeld kan worden over kwesties van sociaal samenleven . Het Selma Museum is een open huis dat de geschiedenis van de immigratiesamenleving opnieuw vertelt en een ruimte biedt voor iedereen.

Misschien ook interessant? Het Sudeten-Duits Museum in München van pmp architekten.