Inclusieve speeltuin opent in Regensburg

In 2012 wonnen mahl gebhard konzepte en ASTOC GmbH & Co. de stedenbouwkundige en landschapsplanningsideeënwedstrijd voor de voormalige Nibelungenkazerne in Regensburg. Ingebed in een groen concept met een groot sport- en speelpark wordt hier de gemengde stadswijk „Brixen-Park“ gecreëerd. Een centraal hoogtepunt van het project is de eerste inclusieve speelplaats in de stad Regensburg. Deze werd in oktober 2021 geopend. We spraken met Angelika Diewald van de tuinafdeling van Regensburg en Andrea Gebhard over het project.

Het groene concept van het Brixener Park wordt gedefinieerd door drie grote parkassen, het weidepark in het noorden, het centrale speel- en sportpark en het bospark in het zuiden. Andrea Gebhard, wat kenmerkt het ontwerp in Regensburg?

Andrea Gebhard: Het Brixenpark is een belangrijk element om de buurt te voorzien van vrijetijds- en recreatieruimten. Er is een uitgebreid en gevarieerd gebied met innovatieve bewegingsfaciliteiten gerealiseerd. Het ontwerp concentreerde zich op het creëren van open ruimten met een hoge ecologische kwaliteit die de bevolking ook verschillende mogelijkheden bieden om zich deze toe te eigenen. We denken dat deze evenwichtsoefening zeer geslaagd is. Bij het plannen van de paden in het weidepark hebben we ons bijvoorbeeld sterk georiënteerd op de oude bomen, waardoor we vanaf het begin een natuurlijk karakter konden creëren. Naast soortenrijke weidegebieden, die dienen als natuurbeschermingscompensatie, hebben we in het weidepark ook verschillende gazons ontwikkeld voor algemene lokale recreatie. Na het inzaaien van de soortenrijke extensieve weiden zag het park eruit alsof het altijd al had bestaan.

Dat is natuurlijk wat je wilt als planner. Er zijn ook verdiepte gebieden in de groene ruimten in het park, bekend als speelkluiten. Ze bieden open ruimtes voor individuele toe-eigening, zoals stadstuinieren, maar ook verschillende functies zoals speelplekken, fitness- en recreatiegebieden of een hondenuitlaatzone.

Regensburg speeltuin: eerste inclusieve speeltuin

Angelika Diewald, hoe heb je de ontwikkeling en het ontwerp van de eerste inclusieve speeltuin in Regensburg aangepakt?

Angelika Diewald: De inclusieve speelplaats werd gepland in een interdisciplinaire samenwerking tussen de plantsoenendienst, het bureau voor gemeentelijk jeugdwerk, de integratieambtenaar en adviesraad en de landschapsarchitecten. In de aanloop naar de planning van het hele speel- en sportpark organiseerden we verschillende kinder- en jongerenparticipatie-evenementen, die ons veel waardevolle informatie opleverden. Ons doel was om zoveel mogelijk van deze punten te implementeren in de planning. De ideeën voor de inclusieve speelplaats werden ontwikkeld als onderdeel van een meerfasen inclusief kinder- en jeugdparticipatieproces. Een groep basisschoolkinderen had het drakenthema geïnitieerd met een geweldige tekening, die we wilden uitbeelden in de vorm van een grote drakenspeelplaats.

Hoe hebben jullie „inclusie“ gedefinieerd voor het project?

Angelika Diewald: Het was belangrijk voor ons om het thema inclusie op verschillende niveaus te begrijpen en te realiseren. Naar inclusie wordt vaak eendimensionaal verwezen in termen van rolstoeltoegankelijkheid. Dit is echter maar een deel van het geheel. Alle kinderen moeten aan hun trekken komen op de inclusieve speelplaats en de kans krijgen om samen te spelen. Om het gebruik van de speeltuin makkelijker te maken voor mensen met een handicap – zowel ouders als kinderen – hebben we zelfs een inclusief toilet in de buurt geïnstalleerd. We zien inclusie als een kans voor iedereen om deel te nemen aan het spel, ongeacht leeftijd, geslacht, afkomst en individuele capaciteiten. De kinderen mogen niet worden over- of onderbelast, maar moeten worden opgevangen waar ze zijn in hun ontwikkeling.

Andrea Gebhard, wat waren de uitdagingen tijdens de ontwikkeling?

Andrea Gebhard: De uitdaging was om een aantrekkelijke, hoogwaardige open ruimte te creëren die niet eendimensionaal is, bijvoorbeeld met apparatuur en gebruiksmogelijkheden die alleen door een bepaalde groep kunnen worden gebruikt. Naar onze mening is dit het grote gevaar bij het ontwerpen van inclusieve speelplaatsen. Het zou precies het tegenovergestelde van inclusie betekenen.

Wat is het ontwerpconcept van de speeltuin?

Andrea Gebhard: De speelplaats is verdeeld in twee grote „kluiten“ die zonder drempels toegankelijk zijn. We hebben het thema draak het dominante ontwerpelement gemaakt. De draak vormt een enorme speelsculptuur die de twee ruimtelijk gescheiden gebieden thematisch met elkaar verbindt. De verschillende gebieden, zoals de „drakenkop“, de „drakenbult“ of de „drakenstaart“, bevatten een breed scala aan speelmogelijkheden.

Er zijn barrièrevrije gebieden waar kinderen met een handicap worden ondersteund in hun spel, bijvoorbeeld door kleurcontrasten of extra leuningen. Er zijn ook rolstoeltoegankelijke speelplekken. Bij het plannen van de valbeschermingsgebieden was de kwestie van geen drempels en rolstoeltoegankelijkheid natuurlijk belangrijk. Grote oppervlakken zijn daarom ontworpen als EPDM-oppervlak. Toch spelen we ook met topografieën.

In de zuidelijke „floe“ bevindt zich de drakenkop, die is ontworpen als een grote toegankelijke houten structuur. Je kunt naar binnen via de mond zonder drempels. De kop kan rondom beklommen worden en heeft ook een glijbaan. Naast de drakenkop zijn er andere speelvoorzieningen zoals een drempelloze draaimolen, een zandspeelplaats met een aangrenzende rolstoeltoegankelijke zandtafel, schommels, een speelgrot en tafeltennistafels.

Hoe is de speeltuin in het noordelijke gebied georganiseerd?

Andrea Gebhard: In het noordelijke gebied zijn er de drakenbulten, dat zijn EPDM-heuvels die het rijzen en dalen van het drakenlichaam symboliseren. De bulten liggen in een groot EPDM-gebied en elke heuvel heeft verschillende speelfuncties. De heuvels variëren in hoogte en bieden daarom verschillende moeilijkheidsgraden en uitdagingen voor alle leeftijdsgroepen. Trampolines zijn geïntegreerd in het vloeroppervlak rond de bulten. Buisvormige telefoons maken speelse communicatie mogelijk en verbinden zo gebieden met verschillende toegankelijkheid. In het noordwesten grenst een haagbeukenlabyrint aan de drakenbult en omvat een andere grote houten structuur, de drakenstaart. Dit is ook toegankelijk zonder drempels en fungeert ook als uitkijkplatform. Het is ook toegankelijk voor rolstoelgebruikers met hulp via een loopbrug en een helling. Binnen wacht de schat van de Nibelung om ontdekt te worden.

Angelika Diewald, heeft het project jouw kijk of die van de stad op het thema „inclusie“ veranderd?

Angelika Diewald: De stad Regensburg kreeg als eerste Beierse gemeente het keurmerk „Kindvriendelijke gemeente“ van de vereniging „Kindvriendelijke gemeenten“. Het keurmerk erkent de bijzondere betrokkenheid van de stad bij de implementatie van het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind en haar lokale inspanningen voor kinderen en jongeren. Het thema inclusie heeft daarom ook voor de stad Regensburg hoge prioriteit. Waar mogelijk en zinvol proberen we bij het plannen van nieuwe speelplaatsen of het renoveren van bestaande speelplaatsen rekening te houden met het inclusieve aspect.

Wat heb je persoonlijk geleerd van het project? Welk advies heeft u voor andere lokale overheden als het gaat om de implementatie?

Angelika Diewald: De betrokkenheid van verschillende gebruikersgroepen is enorm belangrijk voor de conceptuele planning van een inclusieve speelplaats. Dialoog is de beste manier om de behoeften ter plekke te definiëren. Het is ook belangrijk om een gemotiveerd team te hebben dat gepassioneerd is over het project, zoals hier in Regensburg het geval is. Vertegenwoordigers van andere lokale overheden zijn welkom om contact met ons op te nemen om hun ervaringen te delen.

Het interview over de inclusieve speelplaats in Regensburg verscheen voor het eerst in het maartnummer 2021 van G+L over inclusie en speelvoorzieningen.