Het nieuwe Munch Museum in Oslo

Vanaf eind oktober is ’s werelds grootste collectie werken van de Noorse kunstenaar Edvard Munch te zien in het nieuwe Munch Museum in Oslo, ontworpen door estudio Herreros.

Het nieuwe Munch Museum, dat na vijf jaar bouwen op 22 oktober in Oslo wordt geopend, herbergt meer dan 26.000 werken (schilderijen, beeldhouwwerken, foto’s, schetsen en notitieboeken) die de beroemde Noorse schilder en graficus Edvard Munch (1863-1944) aan de stad Oslo heeft nagelaten. Het is daarmee het grootste museum ter wereld dat aan één kunstenaar is gewijd. Het Spaanse architectenbureau estudio Herreros ontwierp het gebouw, dat het culturele erfgoed van Edvard Munch bewaart – en presenteert.

Het Munch Museum in het nieuwe Bjørvika district ten oosten van het centrum van Oslo – het Bjørvika Barcode havenontwikkelingsproject in Oslo werd ontworpen door MVRDV – wordt beschouwd als een vlaggenschipproject en kwam tot stand door interdisciplinaire samenwerking. Meer dan 100 technische adviseurs, museumdeskundigen en ontwerpers waren bij het project betrokken. In de directe omgeving van het museum bevinden zich ook monumenten zoals het Operahuis van Oslo (Snøhetta) en de Deichman Bibliotheek (Lund Hagem Architect en Atelier Oslo).

Het ontwerp van estudio Herreros kwam in 2009 als winnaar uit de bus bij de architectuurwedstrijd voor het nieuwe Munch Museum. Het Madrileense architectenbureau won uiteindelijk van onder andere Christ & Gantenbein (Basel) en REX Architects (New York). Van alle projecten was hun museum het enige met een verticale oriëntatie. Twaalf verdiepingen met een hoogte van zestig meter rijzen op boven een massieve basisverdieping. De bovenkant van het geometrische gebouw helt als een lambda, de elfde letter van het Griekse alfabet. De horizontaal gestructureerde gevel van het gebouw is volledig bekleed met geperforeerde aluminium panelen. Ze zijn bedoeld als doorschijnende zonwering en voorkomen temperatuurschommelingen in het interieur.

De elf kolomvrije tentoonstellingszalen voor permanente en tijdelijke tentoonstellingen zijn georganiseerd op 13 verdiepingen in een oplopend parcours. „We hebben zoveel mogelijkheden in dit gebouw,“ zegt museumdirecteur Stein Olav Henrichsen blij. Meer dan 50 jaar lang was de collectie die Edvard Munch aan de stad naliet ondergebracht in een krappe ruimte in het oude Munch Museum ten oosten van het centrum van Oslo. Nu is er tien keer meer wandruimte en zijn er kamers van verschillende grootte. De architecten ontwierpen een galerie met een dubbelhoog plafond voor speciale werken. De monumentale schilderijen van Edvard Munch worden daar nu adequaat gepresenteerd.

Dankzij een sleuf in de buitenmuur kunnen de grote formaten die niet in de lift passen met een kraan naar het museum worden getransporteerd. Sommige tentoonstellingszalen zijn zelfs via liften rechtstreeks verbonden met het depot. Het nieuwe gebouw is ook bedoeld als toeristische attractie: het terras biedt een panoramisch uitzicht vanaf de 13e verdieping en kan zonder toegangskaartje worden bezocht. Een glazen lift leidt naar het uitkijkplatform.

Het Munch Museum moet ook een nieuw cultureel centrum in Oslo worden: Concerten, literatuurlezingen en andere culturele evenementen of schilderworkshops en activiteiten voor kinderen zullen er plaatsvinden. Architect Jens Richter, die het bureau sinds 2014 samen met Juan Herreros leidt, is ervan overtuigd: „Hedendaagse musea moeten hun taak niet alleen zien als het presenteren en opslaan van hun collecties. Ze moeten ook ontmoetingsplaatsen en aantrekkingscentra in een stad zijn. Het Munch Museum moet er niet alleen zijn voor bezoekers die met een cruiseschip naar Oslo komen om „De Schreeuw“ te zien. Het moet een plek zijn voor iedereen in de stad. Architectuur kan openheid en transparantie genereren door middel van structurele middelen. Dit begint met een gebouw dat goed aansluit op de buitenruimte. En het gaat verder met een begane grond die mensen echt uitnodigt om binnen te komen.“

Het Munch Museum is echter niet zonder controverse. Vanwege de nogal opvallende architectuur en de prominente locatie direct naast het Operahuis in de haven van Oslo, zijn er veel politieke debatten geweest. Het bouwproject werd drie jaar lang uitgesteld om alternatieven te onderzoeken, zoals een uitbreiding van het oude Munch Museum. Met zijn karakteristieke bocht naar het stadscentrum is het L-vormige museum al van verre duidelijk herkenbaar in het stadsbeeld. „We wisten dat het een risico was om een verticaal museum voor te stellen,“ legt Juan Herreros uit. „Het is opgevat als een instituut dat open is naar de stad en zichtbaar van ver, dat vele malen bezocht moet worden vanwege zijn dynamische aanbod, maar ook vanwege zijn kracht als concentratieplek.“

Het museum had al veel eerder open moeten gaan. Door de pandemie van het coronavirus waren er echter vertragingen bij de levering van brand- en veiligheidsdeuren. Bovendien was het binnenklimaatsysteem nog niet voldoende getest. „De Schreeuw“ (1893), „Zelfportret“ (1895) en de groot formaat muurschildering „De Zon“ (1911) zijn slechts enkele van de iconische werken van Edvard Munch die te zien zijn in het nieuwe museum in Oslo. De vertegenwoordiger van het symbolisme wordt beschouwd als een pionier van het expressionistische modernisme.

Je kunt een virtuele tour bekijken met deze animatie.

De stad Frankfurt am Main is ook verrijkt met een nieuw museum. Ontdek hier waarom het Museum voor Romantiek van Christoph Mäckler een pionier is.