„Haus zum Pudel“ door Marazzi Reinhardt

Met hun „Haus zum Pudel“ heeftMarazzi Reinhardt niet alleen een goed ontworpen woon- en bedrijfsgebouw gebouwd, maar ook een deel van het stadsbeeld van de gemeente Beringen in Schaffhausen hersteld.

Toen architecten Sergio Marazzi en Andreas Reinhardt het vervallen huisje leegruimden dat ze hadden gekocht in het centrum van de Oost-Zwitserse gemeente Beringen, stuitten ze op verschillende spullen die de vorige eigenaars hadden achtergelaten. Het fotoalbum vol poedelfoto’s dat ze tegenkwamen, gaf hun project meteen zijn naam: „Haus zum Pudel“ is de naam van het nieuwe gebouw dat nu op het terrein staat. Dit grijpt terug naar de tijd toen huizen nog geen nummer hadden, maar een naam, die vaak werd geïllustreerd door een foto of een reliëf op de gevel. De naam maakte het huis deel van de stad en gaf het een identiteit. Hun huis moest ook een belangrijk bouwblok in de stad worden – dat was de absolute intentie waarmee Marazzi Reinhardt begon aan de herontwikkeling van het kleine perceel.

Beringen is een gemeente aan de rand van Schaffhausen met ongeveer 5.000 inwoners en is ook het regionale centrum voor de regio Klettgau. Het bouwterrein ligt op een gevoelige stedelijke locatie, waar drie straten een klein plein vormen en waar de open bebouwing overgaat in een gesloten bebouwing. Het kleine vorige gebouw was een onbevredigende oplossing op deze locatie, vooral omdat de hoofdstraat van het dorp tot aan het pand loopt en er direct voor afbuigt. Dit was ook de mening van de plaatselijke gemeente, die een opmerkelijke betrokkenheid bij het project toonde. Ze gaven de architecten een stuk grond direct naast hun eigendom, waar al 60 jaar een tijdelijke kiosk stond. In ruil voor het perceel verplichtte Marazzi Reinhardt zich om een wachtruimte voor de bushalte, die direct voor het gebouw ligt, te integreren in hun „Haus zum Pudel“. Maar de gemeente ging nog een stap verder: toen de bank de architecten liet weten dat ze geen financiering zou verstrekken voor de winkel op de begane grond, stapte ze zonder omhaal in en overbrugde het gat met een lening uit een fonds voor strategische ontwikkelingsmaatregelen. In de toekomst zal de begane grond een boerderijwinkel huisvesten – de voorkeur van de opdrachtgevers – waarvan het assortiment een aanvulling zal zijn op de naburige supermarkten.

Bij het plannen van het gebouw lag de nadruk in eerste instantie op het werken aan de structuur, meldt Sergio Marazzi: „We hebben onszelf geen ruimtelijk programma opgelegd, maar ons in eerste instantie gericht op het geven van een aanwezigheid aan het gebouw op zijn locatie.“ Tegelijkertijd was het de bedoeling dat het „Haus zum Pudel“ het plein zou afbakenen. „Daarom hebben we aan deze kant een knik in de gevel gepland om de ruimte visueel te openen,“ legt Marazzi uit. Het plan van de architecten voor het ontwerp van de buitenkant was om het gebouw „nieuw-vertrouwd“ te laten lijken, zoals ze het zelf omschrijven. De smalle, hoge rechthoekige ramen op het oosten verwijzen bijvoorbeeld naar een lokale typologie: de vaten waarin de lokale wijn wordt geperst hebben van oudsher zulke schietgaten. De betonnen omlijstingen van de deur en de ramen op de begane grond verwijzen naar de stenen poortomlijstingen van de Schaffhausen Trotten. Met het dakraam van glazen bouwstenen, dat de architecten boven de voordeur hebben geplaatst, verwijst Marazzi Reinhardt naar het vorige gebouw, dat op dezelfde plaats al een raam van glazen bouwstenen had.

De materiaalkeuze werd bepaald door twee andere overwegingen: „Ten eerste wilden we dat ons gebouw vakmanschap zou vieren,“ zegt Sergio Marazzi. Het doel was echter niet om foutloos vakmanschap te laten zien. Het was juist belangrijk om de sporen van het werk zichtbaar te laten. „Dat geeft een gebouw een ziel,“ vindt Marazzi. Aan de andere kant is de materiaalkeuze gemaakt met het doel om zoveel mogelijk zelf te kunnen ontwerpen. „Daarvoor moet het materiaal hanteerbaar blijven,“ zegt Marazzi. Samen met een vriend sleutelde hij dagenlang aan de draaibank tot ze een esthetische oplossing hadden gevonden voor de buizen die de gedeeltelijk zichtbare kabels bevatten. „We wilden dat mensen konden zien waar de elektriciteit vandaan komt als ze de lichtschakelaar aanzetten,“ beschrijft Marazzi het ontwerpprincipe. Veel van het exterieur en interieur van het „Haus zum Pudel“ is zichtbaar gelaten – van het pleisterwerk op de gevel, dat niet geschilderd is, tot de kale bakstenen muren in de appartementen. Dit heeft de acceptatie niet verminderd: de twee appartementen die het nieuwe gebouw naast de winkel herbergt, waren binnen de kortste keren verhuurd. En ook de buurtbewoners staan positief tegenover het „Haus zum Pudel“: „Bijna elke keer als ik het gebouw binnenkom of verlaat, word ik aangesproken door voorbijgangers,“ meldt Marazzi.

De klanten van Marazzi Reinhardt hebben ook met belangstelling en enthousiasme kennis genomen van het „Haus zum Pudel“. „We hebben gemerkt dat ons project de ogen van sommige klanten heeft geopend voor wat er mogelijk is op het gebied van ontwerp,“ zegt Marazzi, en voegt eraan toe: „Keuzevrijheid is het voordeel van je eigen klant zijn. Daarom konden we de som van onze ervaringen van de afgelopen tien jaar in het huis verwerken.“

En het eerste werk van architecten Johannes Busch en Patrick Schürmann is ook een ongewone woning. Lees hier meer over het baksteenrood gekleurde betonnen huis in Münsterland.