De academische wereld gedijt bij professoren die tijdens hun semester druk bezig zijn met lesgeven en de wereld verkennen tijdens hun welverdiende onderzoekssemester. Hun bevindingen en rapporten resulteren in publicaties die ik zelden te zien krijg. Dit is een uitzondering. Catrin Schmidt doceert landschapsplanning aan de TU Dresden. In 2011 reisde ze naar Oost-Afrika, Polynesië en Australië, waar ze culturele landschappen en trends in landschapsverandering bestudeerde. Ze keek onder de oppervlakte en zocht antwoorden op de vraag: Wat maakt landschappen tot wat ze nu zijn? Ze was minder geïnteresseerd in de klassieke wetenschappelijke categorisering van landschapsanalyse dan in de actoren en antropogene processen van landschapsontwikkeling en transformatie.
De verhalen zijn terug te vinden in essays over de transformatie van landschappen, die kunnen worden gecategoriseerd als wetenschappelijke reisliteratuur. Er zijn bekende vertegenwoordigers in deze categorie, mensen die met nieuwsgierigheid hebben gereisd. De lat ligt hoog als je Carl von Linné of Georg Forster noemt, die samen met James Cook de wereld rondreisde. Maar het boek van Catrin Schmidt is ook gebaseerd op nieuwsgierigheid en een gevoel voor verbindingen. Zelfs de titels van de verhalen verleiden je om ze te lezen: James Cook en de kippen van Kauai. Dit gaat over de uitwisseling van landschapsinventaris, voornamelijk dieren en planten, ansichtkaart idylles en wilde kippen. Vooral het verhaal over de tseetseevlieg en de invloed ervan op landaankoop en landbewerking, op de ontwikkeling van de Oost-Afrikaanse savanne – en ook waarom zebra’s onaangetast blijven door de vlieg – is fascinerend. Het boek bevat veel feiten en voetnoten, maar dit doet niets af aan het leesplezier.
Catrin Schmidt: Een vlieg maakt landschap en andere essays.
168 pagina’s, paperback, Aufland Lesebuch, Aufland Verlag 2013.
ISBN 978-3-944249-00-1, 18 euro