Betere bescherming

IKEA’s noodonderkomenskit „Better Shelter“ is door het London Design Museum uitgeroepen tot „Architecture Design of the Year 2016“. Er zijn al 16.000 kits geleverd aan vluchtelingenkampen in Europa, Afrika, Azië en het Midden-Oosten.

De modulaire noodonderkomens met sociaal ontwerp vormen een innovatief project op het gebied van humanitaire architectuur. Ze zijn ontwikkeld door een non-profitorganisatie in samenwerking met de IKEA Foundation en de UNHCR. De „Better Shelters“ zijn bedoeld om de leefomstandigheden te verbeteren van mensen die op de vlucht zijn voor milieurampen of oorlog. De eerste prototypes werden zes jaar geleden getest in Ethiopië en Irak. De serieproductie startte in juni 2015.

De „Better Shelters“ zijn ontworpen als kleine huizen met een vloeroppervlak van 17 vierkante meter, één verdieping, een schuin dak en een afsluitbare toegangsdeur aan de gevel. De draagstructuur bestaat uit lichtgewicht stalen frames. De buitenschil bestaat uit ondoorzichtige polypropyleen panelen die verticaal in het ondersteunende frame zijn geplaatst. Speciale elementen geven het huis afsluitbare ramen. Zonnepanelen leveren stroom voor elektrisch licht binnen en voor een USB-oplaadstation.

De huizen zijn multifunctioneel en kunnen worden gebruikt als tijdelijk onderkomen, maar ook als school, kliniek of voor voedseldistributie. Ze kunnen maximaal drie jaar gebruikt worden, daarna beginnen de muurpanelen uiteen te vallen. Een huis kost $1250, twee keer zoveel als een typische noodtent, die alleen geschikt is als onmiddellijke noodhulp en meestal maar zes maanden meegaat.

Bescherming voor vluchtelingen

Het platte pakket met de onderdelen van de shelter bevat de typische IKEA instructies met foto’s en al het benodigde gereedschap. Verpakt in twee dozen kan de „Better Shelter“ in vier uur door vier mensen in elkaar gezet worden. Per Heggenes, CEO van de IKEA Foundation, benadrukt dit aspect: „Het is bijna alsof je met legoblokjes speelt“.

„Met hun voordelen ten opzichte van conventionele tenten, weerspiegelen de „Better Shelters“ ook het dilemma van vluchtelingenkampen: het verblijf kan langer duren dan gehoopt, en kan zelfs generaties lang aanslepen. „Normaliseren“ de kits daarom het leven van vluchtelingen? Ze bieden in ieder geval een betere bescherming tegen geweld en weersinvloeden en dragen zo bij aan de veiligheid van de bewoners. Ze mogen echter niet gebruikt worden om in te koken en het gebruik ervan in Zwitserland is mislukt vanwege de brandveiligheidsvoorschriften. Dit wijst op verschillen tussen humanitaire constructies en de veiligheidsnormen van alledaagse Europese constructies.